Groninger stoelklok uit Zweden

 
Voor mijn zomervakantie heb ik veel emailcontact gehad met Mr Mills, een klokkenliefhebber uit Zweden. De correspondentie ging in het Engels.  Hij had wat vragen over een paar uurwerken, waarvan hij de herkomst niet kende. Na het ontvangen van zo’n stuk of dertig foto’s kon ik aan de gang. Eén van de uurwerken was zeker van Nederlandse afkomst. Een prachtig zwaar uitgevoerd werk van meester klokkenmaker Jurriaan Greven uit Winsum, Groningen. Gedateerd rond 1750.  Het is een uurwerk met één wijzer! Een meesterwerk herken je aan de kwaliteit waarmee het gemaakt is.  Een Grevenklok is herkenbaar aan de zware pilaren tussen de onder- en bovenplaat, de afwijkende tandtallen van het raderwerk, het naar verhouding “kleine” spilrad en het enkel hart in het slagwerk.  (de meeste Friese en Groninger stoelklokken hebben een dubbel hart in het slagwerk) Ik heb mijn bevinding gedeeld met andere restauratoren en iedereen is er van overtuigd dat het om een uurwerk gaat van deze meester uurwerkmaker.
Wat ik heel vreemd vind, is de wijzerplaat die voor dit uurwerk zit.
Het is een Engelse wijzerplaat, met in de toog de naam : London. Deze wijzerplaat is passend gemaakt en hoort uiteraard niet bij deze klok.  De kast heeft op de achterplank niet de gebruikelijke meerminnen maar meermannen. Heel bijzonder, heel apart en heel ongebruikelijk en onbekend, maar 100% origineel.
Naar aanleiding van alle informatie die ik regelmatig naar Mr Mills mailde, besloot hij de kast en het uurwerk naar mij op te sturen voor een restauratie. Na twee weken stopte er een grote vrachtwagen van een transportbedrijf uit Zweden voor de deur met een enorme doos.
Hierin zaten twee uurwerken en een klokkast. Eén uurwerk van de meester uurwerkmaker Jurriaan Greven en een mini stoelklokje ( 8cm)  met wijzerplaat. Ook een plaatje van een uurwerk!
Het onderzoek kan nu echt beginnen. Ik heb een vrij grote collectie vakliteratuur en een uitgebreide fotocollectie van door mij gerestaureerde Friese en Groninger stoelklokken. 
Ik leg al deze informatie naast elkaar en kom zo tot een samenstelling van de klok. Ik overleg met de wijzerplaatrestaurator en aan de hand van alle gegevens komen we tot een resultaat. Het is en blijft lastig om te bepalen hoe de klok er  heeft uit gezien.
Van de kast is de bovenkant afgezaagd. Dit is heel goed te restaureren met oud hout en met antieke handfrezen kunnen de oude profielen weer terug gebracht worden. Het dak wordt gemaakt van leer of dik linnen. Om de juiste loodornamenten te maken voor de kap en wijzerplaat moet het lood gegoten worden. Ik heb jaren geleden een hele collectie antieke loodmallen gekocht die uitstekend geschikt zijn voor deze restauratie.
Het uurwerk heeft veel te lijden gehad. Het wekkerwerk is er uitgehaald, de sluitschijf is veranderd, en het uurrad zit op een veel te lange pen.
Als we vakmanschap willen, moeten we onverdraagzaam zijn tegenover geknoei!
De restauratoren van uurwerken delen veel kennis met elkaar. Dat is een groot voordeel. Zo leren we van elkaar en verbreden wij elkaars kennis!
Het onderzoek is nu bijna afgerond, de offerte kan gemaakt worden en dan is het wachten op de goedkeuring van Mr Mills.