Er zijn verschillende opvattingen over wat nu wel en wat nu geen pendule mag heten. Ten tijde van de overgang van de zeventiende naar de achtiende eeuw ontstaat er een type klok dat beslist geen staande klok is. Het is een consoleklok, een tafelklok met veeropwinding, die op een bijbehorende piedestal werd geplaatst. Deze combinatie heeft het uiterlijk van vele klokken beïnvloed. De pendule is ontwikkeld vanuit deze stijl. De consoleklok wordt door sommigen dan ook tot de pendules gerekend. Er zijn verschillende soorten pendules, waaronder de Franse, Oostenrijkse en skeletpendules. De pendules zijn in de loop der tijd beïnvloed door veel stijlen.
Van oorsprong danken de pendules hun bestaan aan de enorme hoeveelheid ornamenten. Dit ging zelfs zover dat het gebruiksdoel ondergeschikt werd aan het ornament. De uiterlijke kenmerken van pendules uit de stijlperiode van Lodewijk XV zijn: onrust, asymetrie, frivoliteit, de toepassing van alle mogelijke materialen en veel gekromde lijnen. Anders dan bij de consoleklokken met hun houten kasten, bestaat de ombouw van een pendule meestal uit gegoten en vuurverguld messing. Behalve vuurverguld werden andere delen van de pendule ook wel met beitsvloeistoffen gebruind of gezwart.
Vaak tref je boven de wijzerplaat van de pendule twee menselijke gestalten aan. De voet van de pendule wordt vaak gekenmerkt door gekronkelde vormen met blad- en schelpmotieven. De ontwerpers lieten zich dan ook vaak inspireren door bepaalde gegevens. Zo zijn er aan het eind van de Lodewijk XV periode vele dierenpendules ontstaan.
De pendules in de tijd van Lodewijk XV waren nog enorm versierd, de volgende periode diende zich al aan. In de Lodewijk XVI periode werden pendules ontwikkeld van uiterst sober tot zeer levendig en rijk.
Een aardig detail is dat ten tijde van de Franse Revolutie Frankrijk een grote terugval kende in de klokkenmakerij. De kopstukken van de ontwerpers zochten een veilig heenkomen. Ze hadden immers nauwe contacten met het koningshuis en maakten voor hen de mooiste klokken. Parijs had voor de uurwerkmakers weinig meer te bieden. De klanten waren gedood of gevlucht. Een grote opleving kwam weer ten tijde van Napoleon, die talrijke klokken bestelde voor de versiering van paleizen en landhuizen.
Na de tijd van Napoleon kende de pendule nog een aantal verschillende stijlen waaronder Art Nouveau en Jugendstil.
Weetjes:
Voor weinig geld kan je beslist iets goeds kopen. Er is keus genoeg.
Het uurwerk van een pendule is vrij delicaat. Knoeiwerk zal het mechanisme niet meer aan de praat krijgen.
Een vuil uurwerk wil niet zeggen dat het oud of antiek is.
